امام؛ مرجع دین
ولاء امامت به عبارت دیگر مقام مرجعیت دینی یعنی به عنوان مقامی که باید از او پیروی کنند و باید در رفتار خود او را الگو قرار دهند. به عبارت دیگر مقام زعامت دینی. اولاً چنین مقامی مستلزم عصمت است و ثانیاً چنین کسی قول و عملش برای دیگران سند است.
قرآن کریم در مورد پیغمبر اکرم می فرماید
«در (رفتارها و زندگی) رسول خدا الگویی نیکو است برای آنکه امیدوار به خدا و روز دیگرند و خدا را بسیار زیاد یاد می‌کنند.»
و در جای دیگر می‌خوانیم.
«بگو اگر خدا را دوست دارید از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد».
آیات قرآن رسول الله صلی الله علیه و آله را به عنوان الگویی مطرح کرده که افراد باید در همه اعمال خود از او پیروی کنند.
این مقام پس از پیغمبر به اهل بیت رسید. در کتب اهل سنت روایتی را از سی نفر نقل کرده‌اند که شاهد همین امر نصب اهل بیت به مقام پیشوایی دینی است.
«انی تارک قیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی، و انها لن یفترقا حتی یردا علی‌الحوض، فلا تقدمو هما فتهلکوا و تقصروا عنهما فتصلکوا و لا تعلموهم فأنهم اعلم منکم»
«من در میان شما دو یادگار به جا می گذارم و آنها از هم جدا نمی شوند تا در روز قیامت و در کنار حوض کوثر به نزد من حاضر شوند. از آنها پیشی نگیرید که هلاک شوید به آنها چیزی نیاموزید که از شما داناترند!»
پیغمبر اسلام، اهل بیت را قرین و هم تراز کتاب خدا قرار می دهد و خدا درباره‌ی کتابش می گوید:
«لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه»
اگر اهل بیت گرد باطل می‌گشتند این طور قرین قرآن قرار نمی‌گرفتند، امام و پیشوای دینی آنچه می گوید و با آنچه عمل می کند حجت است. این امر نیز ولایت است زیرا نوعی حق تسلط و تدبیر و تصر‌ف در شؤون زندگی مردم است.
در این باره حدیثی در باب فضیلت ولاء امامت ذکر می کنیم :
و برای هر قومی هدایتگری هست
فضیل گوید: از امام صادق پرسیدم از قول خدای عز و جل (لکل قوم هاد) (برای هر قومی رهبریست)
فرمود: هر امامی رهبر دورانی است که در میان مردم آن است.
امام باقرعلیه‌السلام در تفسیر آیه و لکل قوم هادفرمودند: رسول خدا بیم دهنده است و در هر زمانی رهبری از ما به آنچه پیغمبر خدا آورده رهبری کند.
پایه‌ی دعوت پیغمبران که بی دینان را به حق می خوانند انذار و بیم دادن از عذاب خداست و پایه کار اوصیا و امامان که جانشینان پیغمبرند اجرا احکام و رهبری مردم است.
در اینجا انذار را که اساس گرویدن مردم است به اسلام، صفت خاص پیغمبر دانسته، یعنی او بود که بوسیله انذار اسلام را مورد پذیرش مردم قرار داد و حکومت اسلامی را بر پا کرد و نیرو بخشید ولی پس از پیغمبر وظیفه ارشاد و هدایت مردم به وظائف اسلامی بر عهده علی علیه‌السلام و امامان معصوم بوده و هست.
منابع:
اصول کافی ، شیخ کلینی ، محمدباقر کمره ای ، دارالکتب الاسلامیه، ت ن 1379، ص 365